Primeri hamama u svetu
Arapski svet
Maroko
Ruševine najstarijeg Islamskog Hamama u Maroku koje datiraju iz 8. veka mogu se naći u Volubilis-u. Javna kupališta u Maroku kao što su hamami, ugrađeni su u socijalno-kulturnu istoriju koja je odigrala značajnu ulogu u gradskim i ruralnim Marokanskim gradovima. Izgradnja javnih prostora kao što su hamami su rasli velikom brzinom dok je Islamska kultura upijala tehnike kupanja koje su se koristile u Rimsko vreme i kroz Vizantijski period.
Struktura islamskih hamama u arapskom svetu varira od onoga što se naziva tradicionalnom „rimskim kuputilom„. Pored toga, pošto Maroko ( za razliku od Egipta I Sirije ) nikada nije bio pod osmanskom vladavinom, njihova kupatila I tehnike nisu Turske iako neki zapisi govore tako.
Gradnja hamam-a u Maroku se često dešava blizu dzamija kako bi olakšali izvođenje ablicija.
Zbog svoje privatne prirode (otvorene golotinje i razdvajanja polova), njihovi ulazi su često diskretni i fasada zgrade je obično bez prozora.
Hamami u Maroku su obično manjih dimenzija od Rimskih I Vizantijskih kupatila. Iako je možda teško identifikovati hamam po fasadi, krovovi hamam-a su ono po čemu se prepoznaju, I to svojim nizom karakterističnih kupola koje ukazuju na komore u zgradi. Hamam-I često zauzimaju nepravilno oblikovane parcele kako bi se uklopili u gradski dizajn. Hamam-I u Maroku predstavljaju značajna mesta socijalizacije I kulture pogotovo zbog njihovih pozicija koje se često nalaze u samom centru grada, pored džamija I bitnijih ustanova. Mnogi specijalisti iz islamske arhitekture i urbanizma smatraju da je hamam najvažnija zgrada u islamskim medinama.
Sirija
Stara legendarna priča kaže da je Damask jednom imao 365 hamam-a – turskih kupatila, po jedan hamam za svaki dan u godini. Vekovima, hamami su bili sastavni deo života zajednice, a oko 50 hamama preživelo je u Damasku sve do pedesetih godina prošlog vijeka. Od 2012. godine, međutim, sa rastom programa modernizacije i kućnih kupatila, preživelo je manje od 20 Damaskih radnih hamama. Prema mnogim istoričarima, grad na severu Aleppa bio je dom 177 hamam-a tokom srednjovekovnog perioda do invazije Mongola kada su uništene mnoge vitalne strukture u gradu. Do 1970. godine, u gradu još uvijek radi oko 40 hamama. Danas u antičkom delu grada radi približno 18 hamama.
Neke od bitnijih građevina, odnosno neki od bitnijih hamam-a su:
*Hamam al-Sultan izgrađen u 1211.
*Hamam al-Nahhasees izgrađen tokom 12. Veka blizu Khan al-Nahhaseen.
*Hamam al-Bayadah izgrađen 1450.
*Hamam Yalbugha izgrađen 1491.
Egipat
Egipat je bio deo Osmanskog carstva, a hamami u Kairu i drugim većim gradovima poput Aleksandrije dokaz su jedinstvenog osmanskog nasljeđa. U Kairu je bilo 300 hamama. Od 2012. Ostalo je još samo 7.
Turska
U Istambulu ima mnogo istorijskih hamam-a. „Ağa hamamı“ sagrađen 1454. godine, nalazi se na ulicama „Turnacıbaşı“ kod trga Taksim. Haseki Hürrem Sultan Hamamı I Ayasofya Haseki Hamamı je naručila žena Hürrem Sultan, a izgradio ga je Mimar Sinan tokom 16. Veka. Sagrađen je na mestu istorijskog kupališta “Zeuxippus” za versku zajednicu u blizini “Hagia Sophia”. Süleymaniye Hamam se nalazi na brdu prema “Zlatnom Rogu”. Izgrađen je 1557. Od strane Mimara Sinana, a dobila je ime po Sulejmanu Veličanstvenom. To je deo kompleksa Sulejmanove Dzamije.
Grčka i Kipar
Bei hammam u Solunu je izgrađen 1444. godine. Hammam je izgradio sultan Murat II. To je dvostruko kupatilo, sa dva odvojena dela za muškarce i žene. Kupke su ostale u upotrebi, pod imenom „Rajske kupke“, sve do 1968.
Istorija Hamam Omerie u Nikoziji datira iz 14. veka, kada je stajala kao avgustinska crkva Sv. Marije. Izgrađen kamenom, sa malim kupolama, istorijski je postavljen oko vremena frankfurtske i mletačke okupacije, otprilike u isto vreme kada je grad kupio svoje venecijanske zidove. Turski vladar Mustafa Bilal Geldoš Paša je 1571. godine pretvorio crkvu u džamiju.
Mađarska
Budimpešta – grad wellnessa ima četiri funkcionalna Turska kupatila, sva su iz 16. veka I još uvek su u funciji.
Neki od njih su Rudas kupatilo, Király kupatilo, Rácz Thermalno kupatilo i Császár Spa kupatilo.
India
Bukvalni prevod za Hamam na Arapskom je “širenje toplote”. Ove parne kupke potiču iz Centralne Azije, gde se ljudi nisu sastajali samo da se kupaju, već i da se opuste, druže i ponekad učestvuju u ritualima. Knjiga “Unani” koja je napisana 1000. godine pre nove ere kaže da pravi hamam tretman može učiniti osobu preporođenom. Hamam ili tursko kupatilo ima dugu i živopisnu istoriju od svog dolaska u Indiju u srednjovekovnoj eri.
Delhi sultanat I Mughal emperor su učinili hamam sastavnim delom svojih rezidencija, javnih zgrada I dzamija. Kraljevski hamam-i nisu bili namenjeni samo za kupanje, već i za vežbanje, odmor I lepotu.
Bhopal ima tradicionalno javno Tursko kupatilo nazvano Hamam-e-Kadami još od vremena nawabs. Ovaj hamam je izgrađen u stilu Cemberlitas Hamam-a iz Istambula. Ovaj hamam je izgrađen u ranom 18. Veku od strane Mughal plaćenika. Ovo je jedini hamam koji još uvek funkcioniše na celom indijskom podkontinentu.
Pakistan
Šaki hammam, takođe poznat I pod imenom Vazir Khan Hammam je kupatilo u Persijskom stilu koja je izgrađena u Lahoru, Pakistan, 1635. godine tokom vladavine cara Šaha Jahana. Ovaj hammam je sagrađen od strane glavnog lekara Sudu Mughala.
Hammam je izgrađen da služi kao zadužbina za održavanje dzamije Vazir Khana. Shari hammam je lociran u blizini grada Lahore. Shari hammam je poslednji hammam iz Mughal ere.
Hamami u Srbiji
SPA je skraćenica od „sanus per aquam“, što znači „vodom do zdravlja“.
U našoj zemlji postoje nekoliko hamama a samo je jedan u funkciji I to u Soko Banji koja poseduje I kadu Miloša Obrenovića koji je tu lečio kostobolju.
Od ostalih spomenuli bi I hamam u Vranju koji je bio spomenut u romanu Bore Stankovića I čiji je gost bila njegova junakinja Sofka.
Hamam u Nišu koji je sada pretvoren u Etno restoran bio je izgrađen u drugoj polovini XVII veka neposredno uz Stambol kapiju.
Staro Isabegovo kupatilo u Novom Pazaru nalazi se u neposrednoj blizini Stare čaršije, na desnoj obali reke Raške. Ovo je dvojni, čifte-hamam, sa posebno izolovanim i identičnim prostorijama za muškarce i žene Poseduje i prostoriju za odmor nakon kupanja.
Tursko kupatilo u Baču ili njegovi ostaci su bila islamska zaostavština u Vojvodini koja je bila oličenje tađašnjeg luksuza.
U sklopu kompleksa Konaka kneginje Ljubice nalaze se dva hamama (veliki I mali) U Starom Gradu.
Konak kneza Miloša u Topčideru i Konak kneginje Ljubice takođe su imali hamame.Pored ovih, koji se nalaze u sastavu dvorova, u Beogradu je ostalo par turskih kupatila (hamama). Često se pojam tursko kupatilo koristi za parno kupatilo. Ono je samo jedan deo rituala. Njegov sastavni deo, ali svakako ne i jedini.
Parno kupatilo braće Krsmanović, Cara Dušana 45
Kompleks „Parnog kupatila braće Krsmanović”, poznato je i kao Javno toplo kupatilo „Dunav”. Formirano je 1901. godine i radilo do dvadesetih godina XX veka oko ostataka nekadašnjeg „Malog Hamama”, za koji se pretpostavlja da potiče iz XVIII veka.
U središtu kupatila nalazi se kružni bazen –hamam i manji bazen poligonalne osnove, sa hladnom vodom. Temelji prostorije sa kružnim bazenom, kao i kanali ispod bazena, predstavljaju ostatke starijeg objekta turskog hamama.
Hamam kneza Miloša, Admirala Geprata 14
Sagrađen je 1836-1837. godine prema principima turskih javnih kupatila. Predstavljao je sastavni deo tadašnjeg dvorskog kompleksa kneževih sinova Miloša i Mihaila Obrenovića, koji je potom služio potrebama Ministarstva finansija. Od celog kompleksa do danas sačuvao se jedino hamam, prizemna zgrada sa isturenom odžaklijom. I pored toga što dimenzije objekta nisu velike, poseduje sve sastavne delove hamama – šadrvan, kapaluk, halvat, haznu i ćulhan. Glavna prostorija, koja je služila za kupanje i odmor, zasvođena je kupolom, izvedenom koncetričnim postavljanjem opeka.
Poseban detalj kupole prestavljaju karakteristični otvori za osvetljenje, pokriveni staklenim klobucima. Danas se u njemu nalazi restoran Monument.
Hamam u Donjem gradu Beogradske tvrđave – Planetarijum
Pretpostavlja se da je podignut između 1860. i 1867. godine, kada su ključevi grada iz turskih konačno prešli u srpske ruke. Za vreme Prvog svetskog rata hamam je služio kao vojničko kupatilo, ali je kasnije devastiran i razoren eksplozijom u obližnjoj Istočnoj kapiji 1944. godine.
Godine 1962. nakon osnivanja Zavoda za Zaštitu spomenika kulture grada Beograda, pristupilo se obnovi hamama kao objekta neospornih spomeničkih svojstava. Dve godine kasnije rekonstrukcija objekta je privedena kraju i naredne tri godine hamam je čekao svoju novu namenu.
U njemu je 1967/68 smešten planetarijum Astronomskog društva „Ruđer Bošković”.
Aquaplan ponudu opreme za wellness možete pogledati u našim maloprodajama u Zrenjaninu, Novom Sadu i Beogradu.
Prodaja wellness opreme Novi Sad – prodavnica se nalazi na adresi Partizanska 40. Radno vreme 10-16h.
Prodaja wellness opreme Beograd – prodavnica se nalazi na adresi Zrenjaninski put 98P. Radno vreme 10-16h.
Prodaja wellness opreme Zrenjanin – prodavnica se nalazi na adresi Branka Ćopića 1. Radno vreme 8-16h
